Cyfrowe dane otaczają nas na każdym kroku. Nadmiar bodźców wiąże się z zalewem informacyjnym wywołującym przeciążenie poznawcze i stres. Obywatele krajów średnio i wysoko rozwiniętych spędzają aż 25% życia w sieci! Jak natłok danych oddziałuje na dobrostan człowieka? Czy warto zrobić sobie cyfrowy detoks i zobaczyć, jak wyglądałoby dziś życie bez social mediów?
Chroniczny brak czasu plagą XXI wieku
W dzisiejszych czasach codziennie można usłyszeć od kogoś sformułowanie „nie mam czasu”. Nieustannie wydaje się, że ilość godzin w dobie jest niewystarczająca. Jednocześnie przewijanie strumienia aktywności w telefonie to coś, na co każdy jest w stanie znaleźć chwilę. Przeciętna osoba spędza w social mediach około 16 godzin tygodniowo. Jest to czas, który nie uwzględnia wykorzystywania Internetu na inne rodzaje rozrywki, ani na pracę. W tym czasie można byłoby przeczytać przynajmniej dwie książki lub poświęcić więcej czasu na spanie.
Warto zastanowić się nad tym czy treści dostępne w social mediach faktycznie są warte poświęcania na ich konsumpcję tak dużych ilości czasu. Oczywiście nie należy ich demonizować! Jeśli są wykorzystywane rozsądnie, można dzięki nim wiele zyskać. Jednak bezmyślne scrollowanie to absolutny brak jakichkolwiek korzyści. Ciekawe może być zastosowanie metafory fastfoodu. Oczywiście, że korzystanie z popularnych aplikacji jest przyjemne i „smaczne”. Jednak w rzeczywistości nie przynosi nic dobrego.
Sygnały uzależnienia od social mediów
Kultura lajków, komentarzy, subskrypcji i reakcji to miejsce, w którym wychowują się kolejne pokolenia. Treści cyfrowe uzależniają przede wszystkim poprzez mechanizm pętli dopaminowej. Podobnie jak z każdym innym uzależnieniem, również z tym od social mediów należy walczyć przede wszystkim poprzez abstynencję. Po czym poznać, że niewinne przeglądanie treści ulubionych internetowych twórców przerodziło się w nałóg?
- Chęć korzystania z mediów społecznościowych przerodziła się w wewnętrzny przymus.
- Jedna z pierwszych czynności wykonywanych po przebudzeniu to sprawdzenie powiadomień.
- Korzystanie z social mediów skraca sen i zmniejsza ilość czasu poświęcanego na dotychczasowe hobby.
- Po wrzuceniu jakichkolwiek materiałów do sieci, sprawdzanie lajków i komentarzy jest źródłem poważnych emocji i wpływa na samoocenę.
- Przebywanie w miejscu położonym w lokalizacji bez dostępu do internetu wywołuje nieprzyjemne objawy fizyczne i silne napięcie.
Czemu social media mogą być szkodliwe?
Uzależnienie od social mediów to bardzo poważny problem. Stały kontakt online nie jest w stanie zastąpić bezpośrednich rozmów i spotkań. Interakcje na żywo powinny stanowić nieodłączny element codziennego życia każdego człowieka. Jednak tak duża popularność serwisów społecznościowych sprawia, że niektóre osoby praktycznie nie wychodzą z domu! Praca zdalna i przesiadywanie w Internecie godzinami, stają się ich całym życiem. O tym jak negatywnie wpływają social media na zdolności komunikacji, świadczy też coraz bardziej powszechny problem z wykonywaniem połączeń telefonicznych wśród nastolatków.
Komunikacja online stanowi też idealne warunki dla rozwijającej się przemocy. Skrytykowanie kogoś na żywo jest zdecydowanie trudniejsze niż napisanie obraźliwego komentarza w sieci. Cyberprzemoc jest dużym problemem, który stanowi coraz częstszą przyczynę problemów psychicznych – w szczególności wśród nastolatków. Wspomnieć warto też o kreowaniu w Internecie fałszywego obrazu rzeczywistości. Wyidealizowany wizerunek sprzyja niskiemu poczuciu własnej wartości zarówno wśród młodych, jak i starszych osób. Social media mogą też prowadzić do problemów z somatycznym funkcjonowaniem ciała. Zaniedbywanie snu na rzecz śledzenia wpisów znajomych to prosta droga do wpędzenia się w kłopoty zdrowotne. Jest to sygnał, który powinien od razu sygnalizować konieczność wprowadzenia zdrowych nawyków z zakresu higieny snu, kupna wygodnego materaca – np. z oferty abcsnu.pl, i podjęcia kroków zmierzających ku nauce radzenia sobie z uzależnieniem.
Jak odstawić social media
W dzisiejszych czasach całkowite zrezygnowanie z social mediów może być bardzo trudne, a w niektórych sytuacjach wręcz niemożliwe. Warto kierować się zasadą małych kroków. W pierwszej kolejności wystarczy wyznaczenie sobie konkretnej godziny w ciągu dnia bez korzystania ze smartfona. Po pewnym czasie okaże się, że ten czas w sieci wcale nie jest potrzebny i można wykorzystać go w przyjemniejszy sposób! Kolejnym krokiem może być wybranie jednego dnia w tygodniu i zrezygnowanie z Internetu przez całe 12 godzin. To idealna okazja do pielęgnowania relacji przyjacielskich i rodzinnych.
Najbardziej realnym celem jest wyznaczenie sobie jednej, stałej pory na skorzystanie z social mediów, każdego dnia. Z biegiem czasu doprowadzi to do tego, że uwaga stanie się mniej rozproszona, a pokusa sięgnięcia po smartfon w zakazanych porach stopniowo zniknie.
Wszystko jest dla ludzi, czyli sztuka kompromisów
Uzależnienie od social mediów to bardzo poważny problem. Jednak nie oznacza to, że serwisy społecznościowe są tylko i wyłącznie złe. Oferują one wiele możliwości, które mogą wzbogacić życie. Dzięki nim można m.in. utrzymywać kontakt z osobami mieszkającymi daleko od nas. Mieszkając poza granicami Polski można w ciągu kilku sekund otrzymać wiadomość, lub nagranie wideo od rodziny z miasta Inowrocław. Social media dają też możliwość dzielenia się swoją twórczością oraz stanowią platformę przesyłania istotnych informacji.
Jednak niewiele osób korzystających z serwisów społecznościowych faktycznie wykorzystuje je we wspomnianych powyżej celach. Należałoby zastanowić się nad swoimi wartościami i nad tym, jakie formy korzystania z social mediów będą z nimi zgodne. O tyle, o ile rozmowy z przyjaciółmi na wspólnej grupie mogą wzmacniać więzi społeczne, o tyle kilka godzin przewijania zdjęć popularnych influencerek, pokazujących zniekształcony obraz życia, może negatywnie wpływać na zdrowie psychiczne.
Social media nie muszą być złe. Należy jednak korzystać z nich rozsądnie. Zaobserwowanie u siebie lub bliskiej osoby symptomów uzależnienia sygnalizuje konieczność skorzystania z pomocy psychologicznej i podniesienia komfortu swojego życia.
Przeczytaj też: Jak dzielą się materace ze względu na ich zastosowanie